Lão Tử là một triết gia và một nhà tư tưởng vĩ đại, có tầm ảnh hưởng rất lớn và quan trọng không chỉ đối với Trung Quốc mà còn với cả nền triết học Đông phương cũng như của nhân loại sau này.
Lời của nó được Lão Tử viết cách đây 2.500 năm cho đến thời điểm này vẫn giữ nguyên giá trị đó bao gồm những câu như: “Nếu bạn muốn được trao mọi thứ, hãy từ bỏ mọi thứ”; “Bạn có đủ kiên nhẫn để đợi cho đến khi bùn lắng xuống và nước trong không? Bạn có thể giữ nguyên trạng thái bất động cho đến khi hành động đúng đắn tự nó xuất hiện không?”; hay “Hãy tập không làm, và mọi thứ sẽ đâu vào đấy.”.. Lão Tử có nhiều lời khuyên nhưng ông đã đúc rút ra rằng: “Ta chỉ có ba điều muốn dạy”. Và đó là những gì giúp ta nhìn thấy Niết Bàn ngay trong hiện tại. Ba điều đó là:
- Sự đơn giản
- Sự kiên nhẫn
- Lòng trắc ẩn
1. Sự đơn giản
Sự đơn giản được Lão Tử đặt lên hàng đầu vì đó mới chính là yếu tố cốt lõi mang lại hạnh phúc cho con người.
Lão Tử diễn đạt về ý nghĩa của từ khóa quan trọng mà ông nhắc tới như sau: “Đơn giản trong hành động và suy nghĩ, bạn trở về cội nguồn của hiện hữu”.
1.1 Sự đơn giản là trạng thái tự nhiên, nguyên thủy
Trong quá trình phát triển chúng ta càng ngày càng rời xa sự đơn giản và khiến mọi thứ trở nên phức tạp, rối ren, khó khăn hơn những gì bản chất của nó.
Về bản chất, sự phức tạp mà chúng ta tạo ra nằm ở việc phát triển rất nhiều khái niệm “thích” và “không thích” trong cuộc sống của mình. Chúng ta bị dính mắc vào đó khi đưa khái niệm “thích” và “không thích” rồi cuộc sống của mình cứ thế xoay vần vào đó khiến ta bị phụ thuộc và đánh mất tự do.
Khoa học kỹ thuật, sự phát triển và quyền lực có thể mang lại cho con người sự thỏa mãn nhất thời, nhưng đó không phải là hạnh phúc và tự do thực sự. Phiên bản hiện đại của sự đơn giản là gì? Đó là niềm vui của cuộc sống từ những việc như được quây quần bên mọi người, được đi dạo giữa thiên nhiên, uống một tách trà mỗi buổi chiều trong khi ngắm nhìn và lắng nghe tiếng chim hót, hay là ăn một ổ bánh mỳ ngon vào buổi sáng.. Hạnh phúc đôi khi đến từ những thứ đơn giản như vậy mà thôi.
1.2 Những cá nhân vĩ đại nhất đều đơn giản
Hãy nhìn vào những cá nhân vĩ đại, có cuộc đời khiến người ta phải ngưỡng mộ bạn sẽ nhận ra sự đơn giản trong cuộc sống của họ. Eckhart Tolle nói rằng ông làm rất ít, ông thường đi dạo trong rừng Vancouver, uống một tách trà và đọc một số cuốn sách. Ông cảm thấy hài lòng với những việc đó. Tương tự với Mickey Singer, người đã mặc một kiểu trang phục trong nhiều năm: áo sơ mi dệt kim dài tay màu xanh nước biển và quần kaki. Ông đơn giản tới mức ít ai biết rằng anh là tỷ phú nhờ tạo ra phần mềm thanh toán văn phòng y tế hàng đầu thế giới. Hay như nếu bạn tìm hiểu về Warrent Buffett, Mark Zuckerberg, Steve Jobs,.. càng thấy cuộc sống của họ đơn giản tới mức nào. Sự đơn giản trong cuộc sống của những biểu tượng này đã nâng cao khả năng vượt qua nhân tính của họ và nhận ra bản thể sâu thẳm bên trong họ. Như Lão Tử đã viết rất hay, chính sự đơn giản đã cho phép những con người vĩ đại này “trở về cội nguồn của hiện hữu”. Đó là sự nhận thức về con người thật bên trong tất cả chúng ta – điều này không thể đạt được nếu chúng ta dành cả đời để không ngừng cố gắng thỏa mãn những mong muốn của mình và cố tránh những điều “không mong muốn”. Chúng ta chỉ có thể đạt đến những đỉnh cao nhất mà cuộc sống mang lại khi chúng ta giữ mọi thứ ở mức đơn giản nhất có thể.
2. Sự kiên nhẫn
Con người thường đau khổ vì lòng tham của mình, cố gắng quá sức nên mới có ngày đuối sức. Không ít người có trong tay hàng triệu đô nhưng vì lòng tham của mình mà sa lưới pháp luật, rơi vào lòng lao lý, cuối cùng có tiền cũng không được hưởng.
Đòi hỏi cao nhưng năng lực không có chính là bệnh chung của nhiều người. Tự cho là mình có năng lực hơn người, trời sinh đã là người làm việc lớn, không muốn bắt tay vào những chuyện nhỏ, cho rằng không xứng. Quả lả suy nghĩ sai lầm!
Ở đời “dục tốc bất đạt” thế nên làm gì cũng phải bắt đầu từ việc nhỏ và kiên nhẫn từng chút một. Lão Tử khuyên con người không nên coi thường hành động nhỏ, bởi nó có thể gây tác động to lớn về sau. Mọi thành công đều phải nỗ lực không ngừng nghỉ trong thời gian dài.
Thế nên ngay cả khi bản thân phải đối diện với khó khăn thì phải tìm tòi xử lý từ việc nhỏ. Người chỉ nóng lòng muốn sớm lập công, chỉ mong một bước đổi đời thì chẳng thể làm nên chuyện lớn.
Thế nên trong ba từ khóa của Lão Tử có nhắc tới kiên nhẫn có nghĩa là việc này cực kỳ quan trọng. Muốn giải quyết những việc khó khăn thì bắt buộc phải bắt tay từ những việc đơn giản nhất, nhỏ nhặt nhất. Những thành tựu to lớn đều được tích lũy từ những bước rất nhỏ.
Lão Tử từng nói: “Hợp bão chi mộc, sinh vu hào mạt; cửu tằng chi thái, khởi vu lũy thổ; thiên lí chi hành, thủy vu túc hạ”. Tạm dịch là: Cây cổ thụ hai người ôm mới xuể mọc lên từ cây non còn xanh; muốn xây dựng tháp cao 9 tầng cần lấy mô đất nhỏ làm móng; đường đi ngàn dặm, phải bắt đầu từ bước nhỏ trước.
3. Lòng trắc ẩn
Đời người cứ có lòng trắc ẩn thì cuộc đời ắt sẽ an vui, chẳng cần đợi phải khi tới Niết Bàn mới có được hạnh phúc đích thực. Biểu hiện của lòng trắc ẩn là gì?
3.1 Sống tử tế
Lòng trắc ẩn được thể hiện thông qua việc bản thân sống tử tế với mọi người xung quanh. Đó đơn giản là việc bạn phải đối xử tốt với mọi thứ trong cuộc sống và đừng bao giờ theo đuổi sự ích kỷ.
Khi hiểu được nhu cầu của người khác và bỏ đi khao khát muốn thống lĩnh hay kiểm soát họ, chúng ta sẽ có thể sống trong hòa bình với tất cả mọi người.
Đức Đạt Lai Lạt Ma từng nói rằng: “Tôn giáo của tôi rất đơn giản, tôn giáo của tôi chính là sự tử tế”. Thế mới thấy Người đề cao sự tử tế tới mức nào.
Lời nói tử tế sẽ tạo ra sự tự tin. Tử tế trong suy nghĩ tạo nên sự vĩ đại. Tử tế khi cho đi sẽ tạo ra tình yêu. Được ai đó yêu thương sâu sắc, bạn có thêm sức mạnh. Yêu thương ai đó sâu sắc, bạn sẽ có thêm sự can đảm
Wayne Dyer – tác giả cuốn sách nổi tiếng “Thay đổi tư duy, thay đổi cuộc sống” từng nói rằng: “Sự tử tế đồng nghĩa với việc bạn chấp nhận cuộc sống và những người xung quanh như họ vốn có, thay vì bắt họ phải đi theo bạn. Khi bạn rèn luyện được đức tính này, bạn sẽ không còn đổ lỗi cho người khác và hưởng thụ cuộc sống yên bình hơn”.
3.2 Sẵn sàng cho đi
Một biểu hiện khác của lòng trắc ẩn đó là sẵn sàng cho đi vì mỗi khi nhìn xung quanh ta vẫn luôn có điều gì đó may mắn hơn một số người khác.
Trong cuộc sống, chúng ta cần phải biết hỗ trợ và giúp đỡ những người khác, bất kể bạn có nhận lại được hay không. Khi Phật dạy về cho và nhận, Ngài cho rằng người biết cho đi thì PHƯỚC chưa tới nhưng HỌA đã rời xa.
Dòng sông nuôi dưỡng mọi thứ nó đi qua mà không cần tìm kiếm sự công nhận. Giống như việc cho đi lòng tốt và không nghĩ tới những gì được nhận sẽ giúp chúng ta còn nhận được nhiều hơn những gì mong đợi.
Khi rèn luyện được đức tính này, bạn sẽ biết cách chuyển từ nhận sang cho mà không đòi hỏi bất cứ điều gì. Sự cho đi thuộc về bản chất của con người và nó sẽ khuyến khích bạn biết sống vì người khác, bạn sẽ tìm thấy ý nghĩa thực sự và niềm vui khi giúp người khác có cuộc sống tốt đẹp hơn.
Lòng trắc ẩn là cảm giác hòa hợp với tâm trạng của người khác và sự tốt bụng cũng bắt nguồn từ lòng trắc ẩn. Khi bạn rèn luyện lòng trắc ẩn, bạn học cách lắng nghe nội tâm mình và hiểu bản thân nhiều hơn.